دلکش
عصمت باقرپور بابلی (زادهٔ ۷ اسفند ۱۳۰۳ در بابل – درگذشتهٔ ۱۱ شهریور ۱۳۸۳ در تهران) با نام هنری «دلکش»، خواننده موسیقی سنتی، فولکلور و پاپ ایرانی بود.
از وی با عناوینی چون «زن حنجره طلایی»، «بانوی آواز ایران» و «آتش کاروان هنر» یاد می‌شود.
او ترانه‌هایش را تنها به دو زبان فارسی و مازندرانی خوانده‌است. وی همچنین در چند مورد به ترانه‌سراییهم پرداخته و این کار را با تخلص «نیلوفر» انجام داده‌است.
از جمله ترانه‌هایی که او خود نوشته و خوانده، ترانهٔ «ساز شکسته» است.
جوانی دلکش و کار در رادیو
اولین اجرای دلکش در رادیو در سال ۱۳۲۳ بود و از همان دفعه‌ی اول که صدایش از فرستندهٔ «بی‌سیم پهلوی» در چهارراه سیدخندان تهران پخش شد، توجه همگان به سوی خودش جلب کرد.
در زمان فعالیت دلکش، آهنگسازی که با او همکاری کند وجود نداشت به همین خاطر نمی‌توانست تصنیف بخواند، ولی او پس از خواندن هر آواز در رادیو
روح الله خالقی در هنگام آغاز فعالیت هنری و جدی عصمت باقرپور نام هنری «دلکش» را برای وی برگزید. دلکش نام گوشه‌ای از دستگاه ماهور است.
تکنیک خواندن و صدای دلکش
- طبق گفته‌ی یک پژوهشگر و کارشناس موسیقی، رضا مجرد، دلکش تنها خواننده با صدای چپ کوک زنانه‌ای بود که در خوانندگی «راست‌کوک» هم تبحر کافی را داشت.
- صدای دلکش از قدرت و گستردگی بالایی برخوردار بود و طبق گقته‌ی استادان موسیقی آوای او یک «صدای سینه‌ای» بود.
- بهترین صدای دلکش در محدوده‌ی آلتو بود، ولی او در محدوده‌های صوتی تنور، سوپرانو و متزو سوپرانو نیز مهارت کافی داشت.
- دلکش از سلفژ چیزی نمی‌دانست و در پاسخ به این که با توجه به نیاموختن سلفژَ، نمی‌ترسد که اشتباه کند گفته بود که اشتباه برای تحصیل‌کرده‌هاست و آدم‌های بی‌سواد و کم‌ادعا به دلیل احساس مسئولیت در کارشان معمولاً کمتر اشتباه می‌کنند.
نام آلبوم‌های دلکش
- یاد کودکی
- قسمت من
- جدایی
- روزگار بگذشته
- بازگشته
- سفرکرده
- تنهای تنها مانده ام
- می‌گذرم
- پشیمان شدم
- بس کن
- به پاس محبت
- آشفته حالی
- بگو که هستی بگو
- اشک سپهر
- جانی دنیا گذرد
- هستی سوز
- بر تربت حافظ
- آمد با دلجویی
- یاد من کن
- آتش کاروان
- آشفته
- پربسته
- گردباد
- موج
- بهانهٔ تو
- نوای دل
- آه بی‌اثر
- دنیا من
- خاکستر من
- بندهٔ عشق
- سایه
- جام طلا
- آمد نوبهار
- سعی باطل
- ناامید
- رفتی
- قصهٔ بی‌حال
- داغ لاله
- اشک و آه
- قهر عاشق
- نالهٔ دل
- دل غافل
- آشفته
- به کنارم بنشین
- برای تو
- افسانه
- سرباز وطن
- غم رسوایی
- خدا کند عاشق شوم
- رقص گیسو
- تنهایی
- نوای دل
- رویای شیرین
- بدرقه
- مهمانت کنم
دلکش طی شصت سال زندگی خود بیشتر از ۲۰۰ ترانه و تصنیف و آواز خوانده است.
درگذشت دلکش
دلکش پس از مدتی که در بیمارستان بستری بود در ۱۱ شهریور ۱۳۸۳ در بیمارستان ایران مهر تهران به دلیل بیماری کلیوی درگذشت و جنازه‌اش پس از چهار روز در امامزاده طاهر کرج به خاک سپرده شد و تنها چند روزنامه خبر مرگ او را در چند خط نوشتند. «محمدحسین همافر» رئیس مرکز موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیشنهاد کرد تا پیکر دلکش در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شود، ولی همسر پیشین دلکش، «داریوش فزون‌مایه» با این کار مخالفت کرد.
